Siew, uprawa i nawożenie pszenicy ozimej

Pszenica ozima – siew, nawożenie, uprawa

W Polsce pszenica jest najważniejszym i najczęściej uprawianym zbożem na cele paszowe oraz konsumpcyjne. Jej areał sięga 2,3 miliona ha, co stanowi ok 13,5% wszystkich gruntów rolnych w kraju, łącznie z nieużytkami, łąkami, sadami i grupami roślin uprawnych.

Przedplon i przygotowanie stanowiska pod siew pszenicy ozimej

Najczęstszym przedplonem w przypadku tej rośliny są: rzepak, kukurydza, burak cukrowy i pszenica. Coraz częściej uprawiamy ją także po soi, grochu czy innych bobowatych. Możliwa jest również monokultura pszenicy ozimej, przełamana co 4 rok burakiem cukrowym, ale jest to technologia wymagająca dobrych stanowisk oraz wysokich nakładów na ochronę.

Każde stanowisko pod uprawę pozostawia określone zawartości składników pokarmowych i wymusza termin siewu, czego konsekwencją jest dobór odmiany pszenicy.

Powszechnie przyjmuje się, że najlepszym stanowiskiem pod pszenicę ozimą jest rzepak ozimy oraz obecnie soja – ze względu na wczesność dojrzewania oraz bogate w azot i potas(rzepak) ściernie. Przykładowo w resztkach pożniwnych rzepaku mamy ok 270 kg K (przy plonie 4 t/ha). Oczywiście nie są to składniki dostępne od razu, tylko uwięzione w suchej masie roślin, ale przy odpowiednim pH gleby (pow. 6) oraz zasobności w azot pierwiastki te szybko zostają uwalniane i możemy je przyjmować do bilansu nawożenia.

Pszenicę ozimą uprawia się na najlepszych glebach. Zboże to zaleca się siać na glebach kompleksów pszennego bardzo dobrego i dobrego (klasa I do IIIb), żytniego bardzo dobrego (klasa IIIa i IIIb), pszennego górskiego i zbożowego górskiego oraz zbożowo-pastewnego mocnego. Na słabszych glebach, na przykład kompleksu żytniego dobrego (klasa IVa i IVb), należy zwrócić większą uwagę na dobór odmiany, a glebę utrzymywać w wysokiej kulturze.

Zalecane pH dla tej rośliny to granice 6,0 – 6,8 (w 1M KCl).

Siew pszenicy ozimej

Technologia uprawy pszenicy ozimej obejmuje bardzo dobre uprawienie gleby, na które składa się:

talerzowanie,
płytka orka,
agregat uprawowy
lub agregat uprawowo – siewny.

Oczywiście mamy dzisiaj do dyspozycji wiele technologii uprawy ziemi, takich jak:

siew bezpośredni,
uprawa bezorkowa
czy nawet wysiew rzutowy i bronowanie (mimo że brzmi archaicznie, jest wciąż stosowany).

Pszenicy nie powinno się siać w ziemię słabo uprawioną, zbryloną, ze względu na nieskuteczność ochrony przed chwastami, jak również nierówne i niepełne wschody. Termin siewu pszenicy uzależniony jest przede wszystkim od rośliny przedplonowej oraz warunków atmosferycznych w danym roku. Według zaleceń – w zależności od rejonu geograficznego kraju – terminy siewu wypadają w okresie od 15IX do 15XI. Niejednokrotnie pszenicę sieje się nawet początkiem grudnia, jeżeli tylko warunki na to pozwalają, w myśl zasady: „lepsza spóźniona ozima niż wczesna jara”. Natomiast nie można zakładać w takim przypadku wysokich plonów.

Nawożenie pszenicy ozimej – dawki składników odżywczych

Nawożenie pszenicy przedsiewne powinno być zbilansowane według 3 wytycznych:

planowany plon,
przedplon,
analiza zasobności gleby.

Znając te dane,można dobierać producenta, skład oraz dawki nawozu, odpowiadające oczekiwaniom plantatora. Podstawą wyliczenia jest założenie, że na każdą 1t plonu potrzebujemy odpowiednio:

N – 30 kg,
P – 12 kg,
K – 22 kg,
CaO – 6 kg,
MgO – 5 kg.

Nawożenie azotem jesienią ograniczone jest tylko do nawozu przedsiewnego, który nie powinien być stosowany powschodowo, żeby nie ograniczać zdolności do przezimowania zboża.

Kiedy mamy już wybraną technologię uprawy pszenicy ozimej i znamy stanowisko, musimy jeszcze dobrać jej odmianę. Dobór odmiany pszenicy ozimej zależy głównie od tego, na jakie cele chcemy sprzedać nasz plon. Drugim czynnikiem jest dopasowanie do stanowiska oraz – w ostatnich latach – wczesność odmiany(co pozwala nam zmniejszać skutki braku wody) i jej zimotrwałość .

Nawożenie pszenicy obejmuje również dział nawozów nalistnych, które są głównym źródłem mikroelementów, jak również makroelementów. Należy pamiętać o występowaniu antagonizmu pobierania mikroelementów z gleby przy pH ziemi zbliżonym do zasadowego, czyli do optymalnych warunków pobierania makroelementów.

Pierwszym elementem obróbki ziarna jest zaprawienie go zaprawą fungicydową z dodatkiem nawozu donasiennego nowej generacji. Nawóz donasienny nowej generacji DR GREEN PRIME:

dostarcza kiełkującym nasionom optymalną ilość niezbędnych składników pokarmowych,
znacząco poprawia zdolność i energię kiełkowania nasion,
stymuluje i intensyfikuje wschody oraz początkowy rozwój roślin,
zapewnia roślinom rozwój silnego i mocnego systemu korzeniowego na starcie,
zwiększa odporność na stresy biotyczne i abiotyczne,
bardzo dobrze miesza się z zaprawami fungicydowymi.

Pamiętajmy, że nawożenie pszenicy ozimej zaczyna się od zaprawy. Drugim krokiem jest zastosowanie jesiennego odżywiania w fazie 3 – 4 liści lub przy wczesnych zasiewach na początku fazy krzewienia. Odbywa się to poprzez podanie dedykowanego nawozu mikroelementowego w pakiecie z fungicydem oraz insektycydem, jeżeli jest taka potrzeba. Dostarczamy w ten sposób m.in. miedź, mangan, cynk, żelazo, molibden oraz bor, co daje nam lepsze ukorzenienie rośliny oraz jej przygotowanie do zimowania. Dodatkowo magazynujemy w zbożu Cu, potrzebną we wczesnych fazach rozwojowych. To o tyle istotne, że nie zawsze na wiosnę mamy możliwość wjazdu w pole, spotykając się z ograniczeniami temperatur lub nadmierną wilgocią w glebie.

Jesienią bardzo ważne jest zwalczanie chwastów. Do tego posłuży nam szerokie spektrum środków ochrony roślin. Zwalczanie chwastów w pszenicy ozimej na wiosnę jest zdecydowanie mniej skuteczne i zazwyczaj bardziej kosztowne. Najbardziej niepożądany chwast stanowi miotła zbożowa, na którą w ostatnich latach pojawiły się preparaty do stosowania nawet po fazie wykłoszenia.

Można powiedzieć, że to, co wydaje się proste – „zaorać i zasiać” – nie jest takim łatwym zadaniem i już od jesieni w uprawie pszenicy ozimej należy dbać o nawożenie, uprawę oraz ochronę.
Pszenica ozima, która jest dobrze odżywiona, zdecydowanie lepiej przetrwa niekorzystne warunki podczas zimy i zagwarantuje nam dobry start z pierwszymi oznakami wiosny.

Nawożenie dolistne pszenicy ozimej

Wiosną roślinę zabezpieczmy w trzech newralgicznych fazach nawożenia azotem:

start wegetacji – dawka 30 – 80kg N + ok. 30 – 40kg SOɜ,
strzelanie w źdźbło – dawka 40 – 60kg N (I kolanko),
nalewanie ziarna – dawka ok. 50kg N przed kłoszeniem.

Dodatkowo w I dawce można podać fosfor w dawce do 15 kg/ha w celu stymulowania krzewienia. Bardziej skuteczna technologia nawożenia pszenicy obejmuje natomiast wiosenne podawanie fosforu i potasu poprzez nawozy dolistne.

Nawożenie dolistne (nalistne) jest związane z fazami rozwojowymi pszenicy i zróżnicowanym zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe podczas jej wzrostu. Obowiązują tu następujące wytyczne:

dawka – jesień (jak opisano wyżej).
dawka – wiosna – początek krzewienia: dedykowany nawóz mikroelementowy + nawóz fosforowy według zaleceń producenta.
dawka – strzelanie w źdźbło (powyżej I kolanka): dedykowany nawóz mikroelementowy + nawóz fosforowy według zaleceń producenta.
dawka – faza kłoszenia: skoncentrowany nawóz fosforowo-potasowy.

Zabiegi wyszczególnione powyżej pokrywają się z zabiegami ochrony przeciw infekcjom grzybowym i presji szkodników. Należy również zwrócić uwagę na zwiększenie skuteczności fungicydów, regulatorów wzrostu i insektycydów w połączeniu z nawozami dolistnymi DR GREEN, które obniżają pH cieczy roboczej.

W nawożeniu pszenicy ozimej poprzez liście musimy pamiętać, że zapotrzebowanie na składniki pokarmowe, witaminy i aminokwasy jest duże, lecz zróżnicowane w poszczególnych fazach rozwojowych. Tym sposobem wiemy, że technologia pszenicy ozimej w nawożeniu miedzią musi być przewidziana we wczesnych fazach rozwojowych, tj. do końca fazy krzewienia – pozwala nam to stymulować zawiązywanie rozkrzewień zboża, w późniejszych fazach zapotrzebowanie jest mniejsze. Miedź pomaga nam w uzyskaniu lepszej grubości łodygi, zwiększając jej sztywność, jest również odpowiedzialna za nalewanie ziarna, ale musi już być skumulowana w roślinie.

W DR GREEN ZBOŻA wraz z miedzią podajemy mangan, żelazo, molibden, bor i cynk – który wraz z molibdenem wspomaga roślinę w pobieraniu azotu, jego transporcie i przekształcaniu z formy azotanowej w amonową. Dlatego jest on podawany w nawozie ze zwiększoną dawką tego pierwiastka w fazie liścia flagowego. Liść flagowy jest najważniejszym elementem naszej rośliny, potocznie nazywanym fabryką plonu. Dbanie o jego odżywienie i ochronę jest sprawą priorytetową w uprawie pszenicy ozimej. Bez zdrowego i odżywionego liścia flagowego nie uzyskamy plonu ani jakości ziarna.

Dodatkowo przy ruszeniu wegetacji oraz w fazie nalewania ziarna stosujemy nawożenie fosforem DR GREEN START, czyli wprowadzamy przez liść fosfor. W pierwszym okresie, oprócz stymulacji krzewienia i rozwoju systemu korzeniowego, gwarantuje nam on odżywienie rośliny podczas chłodnych wiosennych nocy, kiedy absorbcja tego składnika z gleby jest ograniczona średnią temperaturą dobową.

Potas w DR GREEN ENERGY podawany w późniejszych fazach gwarantuje nam optymalny stan uwodnienia rośliny i zabezpiecza ją przed okresowymi niedoborami wody, wspomagając transport składników pokarmowych.

Ostatni zabieg odżywiania pszenicy ozimej wykonujemy nawozem DR GREEN QUALITY o wysokiej zawartości fosforu i obniżonej potasu w celu zmagazynowania go w liściu flagowym i zapewnieniu dobrego ostatniego nalania ziarna. Proces ten zagwarantuje nam dobrze wykształcone ziarno (bez pośladu) i może odegrać zdecydowaną rolę w jakości technologicznej ziarna.

Uprawa i ochrona pszenicy

Uprawa pszenicy ozimej oprócz odżywiania oparta jest również na odpowiedniej ochronie i stymulacji rośliny. W technologii uprawy pszenicy należy uwzględnić zabieg „zerowy” – jest to zabieg wykonywany najwcześniej, jak się da, i polegający na wjeździe w pole po starcie wiosennej wegetacji, a przed końcem fazy krzewienia. Uzależniony od oceny plantacji po zimie, zazwyczaj w lata, gdy zima była łagodna i ciepła, a zboże nie weszło w stan uśpienia. Ochronę preparatami stosujemy według potrzeby.

Pszenica, w której chcemy uzyskać wysoki plon, musi być dobrze wyprowadzona preparatami przeciwdziałającymi wylęganiu. Preparaty te – z powodu słabych zim w ostatnich latach – możemy stosować coraz wcześniej, nie czekając do zabiegu T1. Dodatkowo powinniśmy jeszcze stosować regulator wzrostu w postaci substancji czynnej: etafon w fazie pękania pochewki liściowej.

Preparatów do walki z chorobami pszenicy jest bardzo dużo. Nie należy tutaj szukać zbędnych oszczędności. Zdecydowanie lepiej wykonać droższy zabieg preparatem zawierającym 3 substancje czynne, niż robić to tanio, ale po 2 lub więcej razy i nie otrzymywać pożądanego efektu.

W uprawie pszenicy ozimej ważna jest walka ze szkodnikami takimi jak skrzypionki, mszyce, ploniarka zbożowa.

Pszenica nie jest standardową rośliną, którą można uprawiać według utartych technologii. Jeżeli zaczniemy od analizy zasobności gleby, połączonej z bilansem nawożenia przedsiewnego, dopasowanym do odmiany i stanowiska, uzyskamy podstawę do wysokich plonów. Obserwując fazy rozwojowe i stosując wymagane zabiegi odżywiania i ochrony, nie dopuszczając do niedoborów i rozwoju chorób oraz szkodników, przy odrobinie sprzyjającej pogody z pewnością osiągniemy wyniki znacznie przekraczające dane statystyczne!