Nawożenie dolistne, jako uzupełnienie nawożenia podstawowego, staje się coraz częściej niezbędnym zabiegiem zabezpieczającym rośliny przed niedoborami składników odżywczych. Bezpośrednie dostarczenie wymaganych pierwiastków poprzez liście pozwala na szybkie uzupełnienie deficytów w roślinie, zapobiegając negatywnym skutkom, takim jak spadek plonu, pogorszenie jakości, smaku oraz wartości odżywczej warzyw.
Aplikacja dolistna jest szczególnie skuteczna w sytuacjach stresowych, takich jak niewłaściwe pH podłoża, susza czy chłód. Dostarczenie odpowiednich składników we właściwej fazie wzrostu i w optymalnej ilości zapewnia warzywom dogodne warunki do rozwoju. Przekłada się to na szereg pożądanych cech, takich jak jakość warzyw (smak, wygląd, barwa, zapach, jędrność) oraz ich wartość odżywcza.
Rola makro- i mikroelementów w nawożeniu dolistnym
Kluczową rolę odgrywają makro- i mikroelementy, takie jak azot, potas, wapń, magnez, bor, cynk, żelazo i siarka. Dzięki ich optymalnemu poziomowi warzywa stają się mniej podatne na uszkodzenia i deformacje zarówno podczas wzrostu, jak i przechowywania.
- Wapń i bor wpływają na prawidłową budowę ściany komórkowej i rozwój merystemów tkankowych, zapobiegając nekrozom, suchej zgniliźnie wierzchołkowej pomidorów, sinieniu marchwi czy BEER w sałacie.
- Azot jest kluczowym czynnikiem plonotwórczym.
- Potas poprawia jędrność tkanek oraz akumulację cukrów w owocach i liściach warzyw.
- Bor wspomaga translokację cukrów w roślinie oraz odżywienie merystemów, co wpływa na lepszy smak i aromat warzyw, np. wyższy wskaźnik Brix w pomidorach.
Niedobór składników, zwłaszcza wapnia i magnezu, może prowadzić do goryczy w warzywach (np. sałacie, ogórkach), utraty zielonej barwy skórki i szybszego starzenia się ogórków (choć jest to również cecha odmianowa).
Wpływ nawożenia dolistnego na smak i aromat warzyw
Składniki odżywcze, takie jak siarka, mają kluczowe znaczenie dla roślin cebulowych (cebula, czosnek, kapusta, brukselka). Wpływają one na syntezę związków aromatycznych, takich jak olejki allilowe, glukozynolany i tioksycyny, co intensyfikuje smak i aromat warzyw.
Mikroelementy, zwłaszcza żelazo i cynk, przyczyniają się do zwiększenia wartości odżywczej warzyw poprzez wspomaganie biosyntezy polifenoli i witamin (np. witaminy C). Te związki wykazują także korzystne właściwości zdrowotne, w tym działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne.
Optymalne nawożenie dolistne, szczególnie przy uwzględnieniu cynku, miedzi, magnezu i selenu, odgrywa istotną rolę w poprawie jakości warzyw, ich smaku oraz wartości odżywczej. Dzięki temu uprawy są bardziej odporne na stresy środowiskowe, lepiej się przechowują i oferują wyższą jakość konsumentom.
